سیستم اسکلتی عضلانی بدن انسان تامین کننده حرکات بدن است . بدون توان حرکات زندگی عملا ناممکن میباشد و نمود واقعی زندگی یک موجود حرکات و فعالیتهای اوست . حرکات کلا به واسطه وجود عضلات و مفاصل و بر اساس وجود اسکلت استخوانی ، ایجاد میشوند ، و اساس شکل بدن توسط اسکلت ایجاد میشود که در ضمن محل اتصال تمام سیستمهای دیگر بدن میباشند .
سیستم اسکلتی عضلانی از اجزاء زیر تشکیل شده است :
1- عضلات : عضلات بدن موتور تمام حرکات هستند ، عضله معمولا به صورت یک بافت کشیده است که دو سر آن به استخوان ها متصل است. عملکرد عضله به صورت انقباض و کاهش طول می باشد و این کاهش طول باعث حرکت در ناحیه مفصل می شود . عضلات اسکلتی در انتهای خود به بافتی سفت و طویل به نام زردپی یا تاندون تبدیل میشوند.
به جز عضلات اسکلتی عضلات احشایی در جدار لوله گوارش و عضله قلب هم وجود دارند.
2- استخوانها : بافتهایی سخت هستند و حجم دار به اشکال مختلف که پوسته سخت در خارج دارند و در بخش داخلی مغز استخوان قرار دارد . استخوان ها در انتهای خود و در اتصال به سایر استخوانها ساختارهایی به نام مفصل ایجاد می کنند که انواع مختلف دارند .
استخوانها در مجموع اسکلت را می سازند که نه تنها کل بدن را یک پارچه میکند و محل اتصال بافتهای مختلف را ایجاد میکنند ، بلکه باعث میشوند با قدرت و موتور عضلات بدن بتواند در وضعیت های مختلف مثل ایستاده قرار گیرد .
با توجه به استحکام استخوانها وظیفه حمایت از سیستم اعصاب مرکزی شامل مغز و نخاع را هم بر عهده دارند و همینطور دنده ها که از قلب و ریه حمایت می کنند .
همچنین مغز استخوانها بافت اصلی خونساز و نیز بافت مهم تولید سلول های سیستم ایمنی است.
3- مفاصل : در جایی که دو استخوان به هم وصل میشوند ممکن است هیچ حرکتی وجود نداشته باشد یا حرکات کاملی وجود داشته باشد که بر این اساس ما چهارنوع مفصل داریم که عموما منظور ما مفاصل کاملا متحرکی مثل مفصل لگن و شانه و زانو و آرنج و مچها و مفاصل انگشتان است . در این مفاصل به واسطه وجود غضروف مفصلی که روی استخوان ها را میپوشانند و سطح صیقلی ایجاد میکنند و رباطها که استخوانها را به متصل میکنند، باعث حرکات روان استخوانها و در عین حال پایداری مفصل میشوند.
اما به جز قسمت های اصلی سیتم اسکلتی عضلانی ، دو سیستم مهم دیگر وجود دارد که پشتیبان آن هستند ، اول سیستم عصبی که ضمن وظایف دیگر خود ، سیستم حرکتی را هم باید کنترل کند ، در واقع حرکت بدون کنترل حرکت معنی ئدارد ، و دوم سیستم خونرسانی .
1- سیستم عصبی مرکزی : که کنترل کننده حرکات است . بخشی از حرکات ارادی است ، و کاملا تخت تاثیر اراده صورت میگیرد ، بخشی از حرکات در اثر تکرار مکرر حرکت به تدریج و با ایجاد مدارهای مغزی پیچیده به صورت نسبتا خودکار صورت میگیرد مثل راه رفتن و دوچرخه سواری ( در فردی که مدتهاست آن را انجام می دهد ) . بعضی از حرکات مثل رفلکسها با مدارهای سادهتر نسبتا خودکار صورت میگیرد ، اما جالب ترین بخش کار این است که در حرکت انبوهی از داده برای هماهنگ کردن قسمت های مختلف باید پردازش شود تا یک حرکت نرم و روان و بدون لرزش صورت گیرد ، به اضافه اینکه در بسیاری از حرکات تعادل نیز محاسبه شود . مجموعه این فرایند های کنترلی در سیستم اعصاب مرکزی شامل کورتکس مغز ( قشر خاکستری ) ، هسته های قاعده مغز ، مخچه و نخاع انجام می پذیرد.
سیستم عصبی محیطی : دستورات سیستم عصبی مرکزی از طریق رشتههای عصبی که سیستم عصبی محیطی هستند، به موتورهای سیستم اسکلتی یعنی عضلات میرسد ، همچنین از خود عضلات فیدبک مربوط به قدرت به کار گرفته شده عضله به مراکز کنترلی برمیگردد ، در ضمن اطلاعات مربوط به قرارگیری هر مفصل و نیز تمام اطلاعات مورد نیاز برای سیستم تعادلی نیز از طریق رشته های عصبی به مراکز کنترل ارسال میشود.
2- تغذیه و خونرسانی : وجود و عملکرد مناسب سرخرگها که اکسیژن و مواد غذایی را به عضلات می رسانن و سیاهرگها که خون را بر میگردانند برای عملکرد سیستم اسکلتی عضلانی بسیار حیاتی است.
کتاب ارتوپدی
در مجموعه مقالاتی که نوشته شده است ، سعی شده تا یک مجموعه کامل در حد یک کتاب ارتوپدی برای استفاده غیر متخصصین ایجاد شود تا بینشی کلی از سازوکار عملکرد مجموعه اسکلتی عضلانی و مشکلات و بیماریهای آن به علاقمندان منتقل شود .
در بخش اول
راجع به مفاصل و عناصر تشکیل دهنده آنها صحبت شده است و سپس به صورت کلی در مورد مشکلات مفصلی و انتهای تمام مشکلات یعنی سائیدگی مفصل و اصول درمان آن صحبت شده است .
در بخش دوم
در مورد ساختار استخوانها و انواع شکستگیها و درمان کلی شکستگیها و عوارض حاد آنها صحبت شده و در نهایت در مورد شکستگی هر ناحیه و درمان آن صحبت شده است .
در بخش سوم
عضلات و تاندونها بررسی شده است و همینطور در مورد ورزش و نرمشهایی برای افزایش قابلیت عملکرد یا پیشگیری از مشکلات صحبت شده است .
در بخش چهارم
در مورد هر قسمت از استخوانها و مفاصل شایعترین بیماریها و مشکلات بررسی شدهاند .
در بخش پنجم
شایعترین بیماریهای عمومی سیستم اسکلتی عضلانی و یا بیماریهای سیستمیکی که کل بدن و سیستم اسکلتی عضلانی را تحت تاثیر قرار میدهند مورد توجه قرار گرفتهاند .