شکستگی هیپ شکستگی گردن استخوان ران

مفصل هیپ یا مفصل لگن از اتصال بخش پروگزیمال استخوان ران با حفره استابولوم لگن ایجاد شده است . و واژه شکستگی هیپ عمدتا در مورد شکستگی گردن و بخش پروگزیمال استخوان ران به کار می‌رود .

 ( پروگزیمال : بخش نزدیک به مرکز بدن استخوان یا اندام ، دیستال : بخش دور از بدن استخوان یا اندام )

شکستگی گردن استخوان ران و شکستگی اینترتروکانتریک دو شکستگی مهم پروگزیمال فمور هستند ، هم در جوانان و دراثر ترومای شدید شایع است و هم در افراد مسن به علت پوکی استخوان و ضربات نسبتا خفیف در هنگام زمین خوردن .

 شکستگی هیپ یکی از مهمترین معضلات سلامتی افراد مسن است که در اثر ضعف عضلات به راحتی زمین می‌خورند و به علت پوکی استخوان به راحتی هم شکستگی رخ می‌دهد .

شکستگی گردن فمور (مگر در فرم نادر ناکامل) هیچ امکانی برای جوش‌خوردگی ندارد ؛ شکستگی اینترتروکانتریک امکان جوش خوردگی خودبخود دارد اما بعد از سه ماه استراحت در بستر و بی حرکتی با تراکشن و در این مدت عوارض قلبی عروقی ، متابولیک ، عفونت ادراری و ریوی ، زخم بستر ، خون لختگی در وریدهای عمقی و آمبولی ریه ممکن است باعث مرگ بیمار شود . علاوه بر آن پوکی استخوان و ضعف عضلانی و حشکی مفصل امکان حرکت بعدی را سلب می‌کند .

زمین‌گیر شدن و عدم توانایی راه رفتن افراد مسن به شدت برای سلامتی و وضعیت قلبی عروقی مضر است و به همین دلیل امروزه تاکیید بر این است که این شکستگی‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن با جراحی فیکس یا تعویض مفصل شده و بیمار در اسرع وقت راه‌اندازی شود.

در گذشته شکستگی هیپ در افراد مسن از عوامل مهم مرگ و میر بود که البته امروزه با روش‌های جدید جراحی و بینش جراحی سریع همه مبتلایان به شکستگی ، مرگ و میر بسیار کاهش یافته است .

آبی : سر فمور     نارنجی : گردن فمور     سبز : ناحیه اینترتروکانتریک (بین تروکانتر)  بین تروکانتر بزرگ در بالا و تروکانتر کوچک در پائین       بنفش : ناحیه زیر تروکانتر  ساب تروکانتریک  

شکستگی گردن ران

گردن استخوان ران به طور کامل در داخل کپسول مفصلی قرار دارد پس اتصال عضلانی و خونرسانی از طریق عضله ندارد ؛ خونرسانی به آن محدود به عروقی است که از قاعده گردن به سمت سر حرکت میکنند ، از طریق عروق داخل مغز استخوان و تا حدی از طریق لیگامان سر استخوان ران .

در شکستگی جریان خون استخوان قطع می‌شود ؛ اگر عروق هم آسیب ببینند عملا جریان خون مناسبی به گردن و سر نمی‌رسد . هرچه شکستگی با نیروی شدیدتری ایجاد شده باشد و هرچه شدت جابجایی بیشتر باشد احتمال آسیب عروقی بیشتر است و بخش بیشتری از استخوان کم خون می‌شود. حتی در موراد با جابجایی کم ممکن است در اثر تجمع خون و تورم داخل کپسول عروق بسته شوند و در صورت طولانی شدن فاصله زمانی شکستگی تا جراحی بخش زیادی از استخوان کم خون شود . و هر چه محل شکستگی از قاعده گردن به سمت سر برود احتمال کم خونی بخش سر و گردن بیشتر می‌شود .

مهمترین عارضه کم خونی سر وگردن این است که شکستگی جوش نخورد . اما مواردی هم داریم که شکستگی در گردن جوش می‌خورد اما سر فمور دچار نکروز آواسکولار می‌شود ( در بخش نکروز آواسکولار توضیح داده شده‌است ) .

شکستگی در ناحیه گردن فمور به سه محل زیر سر ، وسط گردن ، قاعده گردن تقسیم می‌شود که از اولی به سومی احتمال نکروز و جوش نخوردگی کمتر میشود .

درمان جراحی شکستگی گردن استخوان ران : 

قبل از سن 65 سالگی ؛ درمان ارجح فیکساسیون شکستگی است ، به این امید که شکستگی جوش بخورد و سر نیر آواسکولر نشود . اگر شرایط جراحی فراهم باشد هرچه سریعتر و حتی زیر 12 ساعت بهتر است جراحی انجام شود .

 در سن بالای 65 سال احتمال جوش نخوردگی شکستگی و آواسکولار شدن سر فمور به قدری افزایش می‌یابد که فیکساسیون بی معنی میشود و از ابتدا باید اقدام به تعویض مفصل نمود .

 به همین ترتیب و بر اساس قضاوت و تجربه جراح ممکن است در سنین پائینتری هم اقدام به تعویض مفصل نمود ، مثلا در صورت  پوکی استخوان ، دیابت ، مشکلات عروقی ، مصرف سیگار ، جابجایی شدید شکستگی ،عمودی بودن خط شکستگی ، محل شکستگی زیر سر ، فاصله زمانی بیش از چند روز بین شکستگی و جراحی ؛ و یا حتی چندتا از این عوامل در سنین پائینتر هم امکان عوارض به حدی می‌رسد که فیکساسیون موفق نخواهد بود .

گاها در سنین بالا و پوکی استخوان شکستگی ناکامل بدون جابجایی رخ می‌دهد که جریان خون حفظ شده و فیکساسیون موفق خواهد بود .

روش‌های مختلف فیکساسیون شکستگی گردن فمور

همانطور که گفته شد اگر احتمال احتمال جوش نخوردگی شکستگی و آواسکولار شدن سر فمور بالا باشد  از ابتدا باید اقدام به تعویض مفصل نمود ، همینطور اگر شکستگی جوش نخورد یا سر دچار نکروز آواسکوار شود باید تعویض مفصل انجام شود مگر بیمار جوانی که سر و گردن خونرسانی مناسبی داشته باشد و مجددا بتوان فیکساسیون انجام داد .

در موارد اولیه شکستگی از تعویض مفصل یکطرفه استفاده می‌شود یعنی فقط سر استخوان ران عوض می شود و معمولا پروتز بای پولار بکار می‌رود که در بخش سر یک لایه حرکتی بین دو جزء دارد که میزان حرکت و سائیدگی در استابولوم را کاهش می‌دهد .

پروتز و گرافی تعویض مفصل بای‌پولار

شکستگی اینترتروکانتریک

این شکستگی در محل پرخون استخوان رخ می‌دهد ، بنابراین احتمال آواسکولر شدن هم ندارد و به صورت معمول جوش‌خوردگی خودبخود هم قابل حصول است . اگر قرار به درمان غیرجراحی باشد باید 6 هفته استراحت و بی‌حرکتی با تراکشن انجام می‌شود که در بیمار مسن عملا ناممکن است وبا عوارض قلبی عروقی ، متابولیک ، عفونت ادراری و ریوی ، زخم بستر ، خون لختگی در وریدهای عمقی و آمبولی ریه ممکن است باعث مرگ بیمار شود .

در گذشته شکستگی هیپ در افراد مسن از عوامل مهم مرگ و میر بود که البته امروزه با روش‌های جدید جراحی و بینش جراحی سریع همه مبتلایان به شکستگی ، مرگ و میر بسیار کاهش یافته است .

درمان جراحی شکستگی اینترتروکانتریک : 

روش قبلی جراحی فیکساسیون با Dynamic Hip Screw  D.H.S.   بود که امروزه با روش میله داخل کانال و سر گردن یا  Gamma Nail جایگزین شده است ، چرا که هم خواص بیومکانیک بهتری دارد و هم اینکه تکنیک جراحی فیکساسیون کاملا به روش بسته و بدون خونریزی قابل انجام است .

سمت چپ فیکساسیون شکستگی اینترتروکانتریک با  D.H.S.

سمت راست فیکساسیون شکستگی اینترتروکانتریک  با   Gamma Nail